Wouter Modderkolk is werkzaam als docent economie en decaan aan de Stichtse Vrije School in Zeist, daarnaast is hij als onderwijsonderzoeker verbonden aan de Hogeschool Leiden en de Erasmus Universiteit.
Wouter benadrukt in zijn werk de noodzaak om het meetbare – zoals examenresultaten – te verbinden met bredere pedagogische doelen in het onderwijs. In zijn huidige promotieonderzoek gaat hij in op de vraag hoe schoolleiders bij kunnen dragen aan structuren, culturen en processen die dienstbaar zijn aan het versterken van de congruentie tussen de pedagogische opdracht van het onderwijs en het pedagogisch-didactisch handelen in de klas.
Zijn huidige onderzoek voert hij uit in samenwerking met het lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs van de Hogeschool Leiden en de Erasmus School of Social and Behavioral Sciences.
Hieronder tref je meer informatie aan over de onderzoeken van Wouter. Mocht u meer informatie willen dan kun u altijd contact met hem opnemen.
Promotieonderzoek
Wouter onderzoekt in zijn promotieonderzoek de verschillende benaderingen van onderwijskwaliteit en de invloed van leiderschap en professionele ruimte op het pedagogisch-didactisch handelen van leraren. Dit onderzoek komt voort uit een groeiende bezorgdheid dat het onderwijs zich te veel richt op meetbare output, zoals vermeld in eerdere rapporten van de Onderwijsraad, en probeert de balans te herstellen door middel van een breed vormende onderwijsbenadering.
De studie stelt dat een breed vormende benadering van onderwijs een evenwicht vereist tussen selectie (het kwalificeren van leerlingen voor vervolgonderwijs) en pedagogische (de brede vorming van leerlingen) functies. Op dit moment zijn echter veel structuren, culturen en processen gericht zijn op selectieopdracht, waardoor de pedagogische taak van het onderwijs niet altijd voldoende ruimte krijgt.
Het hoofddoel van dit onderzoek is om inzicht te geven in hoe leraren in het voortgezet onderwijs vorm geven aan breed-vormend intentioneel pedagogisch-didactisch handelen en hoe leiderschap en de inrichting van de professionele ruimte dit kunnen versterken. Dit wordt bereikt door de huidige praktijken van leraren te onderzoeken en te analyseren hoe leiderschap en de inrichting van de professionele ruimte zowel stimulerend als belemmerend kan werken voor een breed vormende onderwijsintentie.
Het onderzoek maakt gebruik van een mixed methods benadering met een kwantitatieve studie gevolgd door een kwalitatieve studie. Leraren worden bevraagd over hun onderwijsopvattingen en de ervaringen van leraren met betrekking tot hun professionele ruimte en leiderschap. Daarna worden casestudies opgezet om dieper in te gaan op de manieren waarop leraren hun pedagogisch-didactisch handelen vormgeven.
Vrijescholen worden in dit onderzoek gebruikt als voorbeeld van scholen met een ‘breed-vormende’ onderwijsintentie. Deze scholen, opgericht door Rudolf Steiner in 1919, hadden als oorspronkelijke doel al om een alternatief te bieden tegen de opbrengstgerichte benadering van onderwijs.
Dit onderzoek hoopt inzichten te bieden in hoe onderwijs kan worden verbeterd door een evenwicht te vinden tussen selectie- en pedagogische taken, en hoe leiderschap en professionele ruimte hier een rol in kunnen spelen. Het kan zowel leerkrachten als leidinggevenden in het voortgezet onderwijs nuttige richtlijnen en inspiratie bieden.
Eerdere onderzoeken
Formatief Handelen
Binnen het lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs heeft Wouter onderzoek gedaan naar hoe verschillende vormen van toetsen kunnen worden ingezet om de dialoog aan te gaan over de ontwikkeling van de leerling, in plaats van het zetten van een punt achter een bepaalde leeractiviteit. Hierbij is Wouter zich momenteel aan het focussen hoe een dergelijke formatieve handelingspraktijk geïntegreerd kan worden binnen de vrijeschooldidactiek en geïmplementeerd kan worden binnen onze schoolculturen.
Op de pagina publicaties kunt u werk in het kader van dit onderzoek teruglezen.
Diversiteit en Inclusie
Ook onderzocht Wouter binnen het lectoraat samen met Jan Jaap Hubeek het vraagstuk rondom diversiteit en inclusie binnen het vrijeschoolonderwijs. Als vrijescholen willen we graag dat jongeren op een volwassen wijze in de wereld komen, waarbij ze steeds een balans weten te houden tussen wat goed is voor hen als individu en wat goed is voor het geheel. Vrijescholen slagen er goed in om leerlingen te laten ervaren dat zij er in hun eigenheid, als uniek persoon en dus ook in hun diversiteit, mogen zijn.
Toch zien we dat slechts een beperkte doelgroep zich voelt aangetrokken tot het antroposofisch gedachtengoed, waaronder de vrijescholen. Wanneer we kijken naar mensen die zich voelen aangetrokken tot de vrijescholen dan zien we dat er met name hoger opgeleide ‘witte’ ouders kiezen voor de vrijeschool voor hun kind. Maar het geheel, de wereld waarmee de leerlingen zich hebben te verbinden, kent natuurlijk een veel grotere diversiteit, zowel in zichtbare –onveranderlijke- kenmerken van mensen zoals geslacht en etniciteit, alsook in onzichtbare kenmerken, zoals normen, waarden, overtuigingen of competenties. De school als oefenplaats voor het leven in de wereld zou daarom ook een plaats moeten zijn waar je als leerling die diversiteit kunt ontmoeten, leren kennen en kunt leren om jezelf daartoe te verhouden. Dat laatste vraagt ook dat schoolgemeenschappen niet alleen een afspiegeling van de samenleving vormen, maar ook een oriëntatie hebben op inclusiviteit. Waar diversiteit ruimte maakt voor en zicht geeft op de verschillen tussen mensen, gaat inclusiviteit over het ontwikkelen van onderlinge verbondenheid ondanks of beter nog, dankzij die verschillen.
De resultaten van het onderzoek zijn in september en oktober 2022 verschenen als podcast. Op deze pagina kun je de podcasts beluisteren.
Curriculum Vitae
Voor Wouter’s CV bekijk zijn LinkedIn pagina