‘Hoe zorgen we ervoor dat het vrijeschoolonderwijs – dat een pedagogisch gedachtengoed heeft waarin diversiteit en inclusiviteit hoog in het vaandel staat- een ontmoetingsplaats vormt voor diversiteit en een oefenplaats voor inclusiviteit?’
onderzoeksvraag
Podcastserie
Jan Jaap Hubeek en Wouter Modderkolk gaan aan de hand van bovenstaande vraag op onderzoek uit en spreken met diverse mensen binnen en buiten het vrijeschoolonderwijs. In het najaar van 2022 publiceren Jan Jaap en Wouter een gesproken essay waarin we vanuit het perspectief van een buitenstaander het vraagstuk van diversiteit en inclusie willen bespreken. In elk van de afleveringen staat een bepaald thema centraal. Startpunt hierin is een ‘probleemanalyse’ vanuit het perspectief van ouder en kind.
In de aanloop naar het gesproken essay delen Jan Jaap en Wouter de losse gespreken die gevoerd zijn in het kader van dit onderzoek. Hieronder een greep uit de gesprekken. Wil je op de hoogte blijven van alle gesprekken? Abonneer je dan op onze podcast in je favoriete podcastapp.
Christof Wiechert
Christof Wiechert is jarenlang vrijeschool leerkracht geweest. Daarnaast heeft hij vanuit zijn internationale werk in de Pedagogische Sectie in Dornach ervaring bij de ontwikkeling van vrijescholen. Onlangs verscheen het boek: ‘In het midden de mens, de bronnen van goed onderwijs’ met een kritische beschouwing van Christof Wiechert. Meer informatie over het boek, klik hier.
Laurens Knoop
Vrijescholen groeien, dat is goed volgens Laurens G.F. Knoop: “Als je kijkt naar wat er in de toekomst nodig is: mensen die creatief zijn, die weten wie ze zijn en wat ze kunnen. Dat is nou precies waar het vrijeschoolonderwijs voor opleidt. Dus óók als je vanuit economisch perspectief kijkt zijn vrijescholen nodig.”
In deze nieuwe aflevering is Laurens Knoop te gast. Laurens is één van de oprichters van de Nederlandse School of Life. Sinds oktober 2020 is Laurens ook voorzitter van de Vereniging van Vrijescholen.
Luc Stevens
Scholen met een duidelijk onderwijsconcept én waar persoonsvorming belangrijk wordt gevonden groeien. De populatie op deze scholen is echter niet altijd een afspiegeling van de buurt of de samenleving. Diversiteit is een veel gehoord verlangen.
Maar wat vraagt diversiteit eigenlijk van ons als leerkracht, van ons als school of van ons als bestuur? En wat brengt diversiteit eigenlijk?
Luc Stevens is oud wetenschappelijk directeur van NIVOZ, het instituut dat hij in 2003 startte na zijn emeritaat als hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Utrecht.
Saniye Çelik
“Wil je wel echt een diversere onderwijscontext op jouw school? Wil jij dat echt? En ben je dan ook bereid daar dingen voor op te geven? En als het ongemakkelijk wordt?” – Saniye Çelik stelt een paar ijzersterke vragen over diversiteit in dit gesprek.
Jamilah Blom
Jamilah Blom is sinds 2020 directeur van de nieuwe vrije school Waldorf aan de Werf in Amsterdam-Noord. Waldorf aan de Werf is opgericht door een groep ouders uit het westelijke deel van Amsterdam-Noord met verschillende culturele achtergronden, die bijna allemaal tijdens hun jeugd op een antroposofische school hebben gezeten. Ze willen hetzelfde onderwijs voor hun kinderen maar met meer aandacht voor intercultureel onderwijs.
Recente afleveringen
Beluister hieronder de meest recente aflevering.
Klik hier om alle afleveringen te zien.
Achtergrondinformatie
Dit onderzoek wordt gedaan door Jan Jaap Hubeek en Wouter Modderkolk. Zij zijn beide verbonden als onderzoekers aan het lectoraat Waarde(n) van Vrijeschoolonderwijs van de Hogeschool Leiden.
Aanleiding onderzoek
Als vrijescholen beogen we onze leerlingen zo te onderwijzen dat zij vanuit de volle ontplooiing van hun eigenheid op positieve wijze bij kunnen en willen gaan dragen aan het leven in de wereld. School is de plaats waar je jezelf en de wereld kunt ontmoeten, leren kennen en kunt leren hoe je jezelf en de wereld helpt ontwikkelen zodat we duurzaam met elkaar kunnen samenleven vanuit vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid.
Als vrijescholen willen we graag dat jongeren op een volwassen wijze in de wereld komen, waarbij ze steeds een balans weten te houden tussen wat goed is voor hen als individu en wat goed is voor het geheel. Vrijescholen slagen er goed in om leerlingen te laten ervaren dat zij er in hun eigenheid, als uniek persoon en dus ook in hun diversiteit, mogen zijn. Toch zien we dat slechts een beperkte doelgroep zich voelt aangetrokken tot het antroposofisch gedachtengoed, waaronder de vrijescholen.
Wanneer we kijken naar mensen die zich voelen aangetrokken tot de vrijescholen dan zien we dat er met name hoger opgeleide ‘witte’ ouders kiezen voor de vrijeschool voor hun kind. Maar het geheel, de wereld waarmee de leerlingen zich hebben te verbinden, kent natuurlijk een veel grotere diversiteit, zowel in zichtbare –onveranderlijke- kenmerken van mensen zoals geslacht en etniciteit, alsook in onzichtbare kenmerken, zoals normen, waarden, overtuigingen of competenties.
De school als oefenplaats voor het leven in de wereld zou daarom ook een plaats moeten zijn waar je als leerling die diversiteit kunt ontmoeten, leren kennen en kunt leren om jezelf daartoe te verhouden. Dat laatste vraagt ook dat schoolgemeenschappen niet alleen een afspiegeling van de samenleving vormen, maar ook een oriëntatie hebben op inclusiviteit. Waar diversiteit ruimte maakt voor en zicht geeft op de verschillen tussen mensen, gaat inclusiviteit over het ontwikkelen van onderlinge verbondenheid ondanks of beter nog, dankzij die verschillen.
Meer lezen? Bekijk de website van het lectoraat.
